Titel: Max Havelaar
Auteur: Multatulli
Jaar uitgave: 1860
Aantal pagina’s: 284
Genre: geëngageerde roman, pamphlet,
raamvertelling
Mutatulli
Multatuli
is het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker. Dit pseudoniem betekent ‘Ik heb
veel gedragen’. Hij wordt geboren op 3 maart 1820 in Amsterdam. Na een
onvoltooide middelbare schoolopleiding, wordt hij in 1838 aangenomen bij het
Nederlands bestuur in Indië (nu Indonesië). In deze periode schrijft hij zijn
eerste werken, waarvan bijna niets wordt gepubliceerd. Hij vervult
verschillende ambtelijke functies in Indonesië. Bij het zien van de misstanden
en armoede, neemt hij zich voor om de ideale bestuursambtenaar te worden. Hij
trouwt in 1846 met Everdina Huberta, baronesse van Wijnbergen. Na een aantal
conflicten met zijn meerderen, neemt hij drie jaar verlof in Nederland. Als hij
terugkeert naar Indië, wordt hij in 1856 benoemd tot assistent-resident in
Lebak. Daar dient hij een klacht in tegen de regent Karta Natta Nagara, een inlandse
bestuurder. Deze maakt op allerlei manieren misbruik van zijn positie, door
zijn volk af te persen en uit te buiten. Douwes Dekker wil zijn aanklacht pas
toelichten na de afzetting van de regent. Zijn superieur accepteert dit niet en
laat hem overplaatsen. Dit heeft tot gevolg dat Douwes Dekker ontslag neemt.
Achteraf blijkt de aanklacht niet ongegrond te zijn.
Douwes Dekker gaat in 1857 terug naar Nederland, twee jaar later volgt zijn
vrouw. Het gezin zit financieel aan de grond. Om zijn eergevoel te herstellen
en om het lot van de inlanders te verbeteren, schrijft hij het hele verhaal op.
In enkele weken schrijft hij de roman Max Havelaar, of de
koffijveilingen van de Nederlandsche Handel-Maatschappij. Aanvankelijk
komt het boek, onder de naam Multatuli, uit in een versie, waaruit
belangrijke namen en data zijn verwijderd. Daarmee wordt de bewijskracht van
het werk een stuk kleiner. Pas na de derde druk krijgt Multatuli de kans om dit
te herstellen. Na de uitgifte van dit werk is Douwes Dekker een verbitterd man
geworden. De rest van zijn leven brengt hij door met gokken, zwerven,
bedriegerijen en huwelijksproblemen. Nog voor de dood van zijn vrouw, heeft hij
een relatie met Mimi. In 1887 overlijdt hij in Nieder-Ingelheim. In 1950 is een
begin gemaakt met het uitgeven van de Volledige Werken. Deze
uitgaven bevatten de literaire werken van Multatuli en de brieven en documenten
die hij geschreven heeft. In 1978 wordt een standbeeld van Multatuli opgericht
in Amsterdam.
Bron: http://www.verdec.com/hulpje/boekvers/max.htm (de bovenstaande informatie is
letterlijk gekopieerd van de site hierboven i.v.m. het feit dat het allemaal
beknopte en belangrijke informatie was die volgens mijn mening niet korter valt
te maken of simpeler.
Samenvatting
Batavus Droogstoppel is makelaar in koffie. Hij wil een
boek gaan schrijven over zijn handel. Dan ontmoet hij een oude schoolvriend,
Max Havelaar. Droogstoppel noemt hem Sjaalman, omdat hij geen jas draagt, maar
een ‘soort sjaal die over zijn schouders hangt’. Sjaalman vraagt hem of hij een
pak manuscripten wil verwerken en uitgeven. Droogstoppel ontdekt dat hij wel
een paar delen uit dat pak kan gebruiken en neemt het aan. Hij laat zijn
medewerker [= een zoon van een zakenpartner die hij wil houden], de Duitser
Ernest Stern, de belangrijkste delen uitzoeken. Deze maakt echter een verhaal
van de ervaringen van Havelaar in Lebak in plaats van een studie over de
koffiehandel.
Er wordt verteld, dat Max Havelaar werkzaam is in Lebak in Indië. Hij is daar
assistent-resident en ziet het als zijn plicht, de misstanden in Lebak aan te
pakken. Er wordt uit de doeken gedaan dat de regent, een inlandse leider, mede
schuldig is aan de slechte situatie van de Javanen. Deze buit zijn eigen volk
uit, door ze onbetaalde arbeid op zijn land te laten verrichten. In het archief
van zijn voorganger staan hierover gegevens vermeld. Ook de resident van
Bantam, Slijmering, is bekend met deze gegevens.
Droogstoppel vindt het nodig om een ‘meer solide’ hoofdstuk in te bouwen. Hij
geeft zijn commentaar op het, volgens hem, oninteressante verhaal over Lebak.
Hij beschrijft een preek van dominee Wawelaar. Hij betrapt Stern op het
voordragen van poëzie en laat hem voor straf een aantal gedichten analyseren.
Droogstoppel is namelijk een puur materialistisch persoon, die niets moet
hebben van ‘zwevend’ taalgebruik, als in poëzie gebruikt wordt.
De levensgeschiedenis van Havelaar komt aan het licht en het blijkt, dat deze
niet geheel vlekkeloos is. Hij wil de misstanden aanpakken, maar de regent is
niet voor rede vatbaar. Havelaar beschrijft in het verhaal van Saïdjah en
Adinda de leefomstandigheden in Lebak. Havelaar besluit de regent aan te klagen
bij Slijmering. Slijmering ontvangt geld van de regent en vraagt Havelaar zijn
aanklacht in te trekken. Dat weigert Havelaar, zodat de zaak bij de
Gouverneur-generaal terechtkomt. Havelaar neemt ontslag en wacht op een reactie
van de Gouverneur-generaal. Die krijgt hij niet.
Multatuli neemt nu zelf het woord en stuurt Stern en Droogstoppel weg. Hij heeft
genoeg van zijn scheppingen, hij heeft ze niet meer nodig. Hij legt de twee
doelen van zijn boek uit: ‘Ik wilde in de eerste plaats het aanzijn geven aan
iets dat als heilige poesaka (erfstuk) zal kunnen bewaard worden voor Max en
zijn zusje, als hun ouders zullen zijn omgekomen van ellende.’… ‘En in de
tweede plaats: ik wil gelezen worden. (door staatlieden, letterkundigen,
handelaren, Gouverneurs-generaal in ruste, enz.)
Multatulli en zijn revolutionaire visie…
RECENSIE Het prachtige
kunstwerk geschreven door Multatulli, Eduard Douwes Dekker, werd geschreven in
de koloniale tijd waarbij de Nederlanden het voor het zeggen hadden en met
betrekking tot het boek dus ook vooral over de plantages. Dekker beschrijft al
het onrecht onder het pseudoniem Multatulli in verband met zijn veiligheid,
maar ongeacht het risico kon hij het niet laten dit boek te schrijven; het boek
dat voor vele onmisbaar is geweest in hun boekenlijst.
Al in het
voorwoord probeerde Multatulli doormiddel van een toneelstuk genaamd “
Barbertje moet hangen” te laten zien dat mensen zelfs de onschuldigen schuldig
kunnen worden bevonden. In dit toneelstuk lees je hoe Lothario die beschuldigd
wordt van het plegen van een moord ongeacht het feit dat zijn onschuld is
bewezen toch aangeklaagd wordt voor iets dat hij niet heeft gedaan. Hij heeft
ook zoiets meegemaakt en vandaar ook dit verhaal. Hij werd volgens hem
onterecht ontslagen omdat hij zich niet aan de regels hield. Dit allemaal
terwijl hij alleen het goede voor ogen had. Hij wilde de levens van de Javanen
verbeteren en daarvoor wordt hij ontslagen? Je kunt meteen zien waarom hij dit
boek geschreven heeft. Dit onrecht kan niet meer mensen overkomen vandaar het
boek om zijn mening te verspreiden en om zich te beschermen zijn naam te
verbergen. De naam Multatulli betekend trouwens ‘ik heb veel gedragen’.
Dan begint
het boek pas echt. Een koffiehandelaar wil een boek uitbrengen over de koffie
handel en vraagt zijn vriend Max Havelaar het boek te schrijven. Havelaar heeft
andere plannen over waar het boek over gaat en schrijft echter over zijn
ervaringen in Lebak. Hij beschrijft doormiddel van allerlei tijdssprongen en
perspectiefwisselingen die moeilijk te volgen waren. Uiteindelijk gaat het erom
of de boodschap duidelijk was en dat was hij zeker.
Het boek
was ongeacht die wisselingen in tijd, perspectief en andere tussenstukjes die
je van de verhaallijn af halen een prachtig boek om te lezen. Ik vind het
geweldig om te lezen over personen die de ongelijkheid tussen mensen ziet en
die ook wil laten zien aan anderen om uiteindelijk een stempel achter te laten die
iedereen aan het denken zet. Hoewel het soms lastig was ben ik juist een
persoon die van een uitdaging houdt vergeleken met andere boeken die ik gelezen
heb natuurlijk. Ik hoop dat ik later meer van zulke boeken zal lezen over
verhalen die mensen tot denken hebben gezet. Een verhaal dat iets te betekenen
heeft en ik raad iedereen dit aan om te lezen. Kortom je zult niet compleet
zijn zonder dit boek te hebben gelezen.
Titel: Terug tot Ina Damman
Jaar uitgave: 1934
Auteur: Simon Vestdijk
Aantal pagina’s: 217
Genre: psychologische roman
Simon Vestdijk
Simon
Vestdijk was op 17 oktober 1898 geboren in Harlingen en gestorven op 23 maart
1971 in Utrecht. Hij was een Nederlandse romanschrijver, essayist, dichter,
vertaler enz.
Vestdijk
was auteur van ongeveer 200 boeken en daarmee één van Nederlands productiefste
schrijvers. Zijn werk bestaat uit 24 dichtbundels, 33 essaybundels, 57 novellen
en korte verhalen, 52 romans en 2 nagelaten romanfragmenten, gepubliceerde
briefwisselingen en vele vertalingen. Bovendien schreef hij honderden artikelen
voor dag- en weekbladen. Hij is niet bij één bepaalde stroming in te delen.
Vanwege
deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem "de man
die sneller schrijft dan God kan lezen". De omschrijving
'Duivelskunstenaar' is afkomstig van Menno ter Braak. Simon Vestdijk werd lange
tijd beschouwd als Nederlands voornaamste kanshebber op de Nobelprijs voor de
Literatuur.
Zijn
schrijfstijl kenmerkt zich door 'volle zinnen' met onderbrekingen en
correcties. Simon Vestdijk beschouwde zelf De koperen tuin als zijn beste werk.
Na zijn dood verschenen onder meer Kind tussen vier vrouwen (1972), Verzamelde
gedichten (3 delen, 1971), Verzamelde verhalen (1974), Verzamelde romans (deel
2-52, 1978-1984) en Verzamelde muziekessays (10 delen, 1983-1990).
Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Simon_Vestdijk
(vooral gekopieerd i.v.m. het feit dat het bondige informatie was en ik kan
informatie zoals deze moeilijk zelf bedenken en het veranderen van zinnen lijkt
mij onnodig.)
Samenvatting
EERSTE
DEEL: HET WOORD Anton Wachter loopt naar de HBS in Lahringen. Het is zijn
eerste schooldag. Hij denkt aan zijn overleden vader, die hem 'vent' noemde, en
aan de leraren en zijn oude schoolvrienden, die hij weer zal ontmoeten. Hij
neemt zich voor verliefd te worden op Marie van den Boogaard, een meisje uit
Uitschoten. Hij loopt naar een groepje jongens en vraagt of iemand de leraar
Greve kent. Max Mees wil hem net een hand geven, als hij opeens hoort: 'He lui,
daar heb je vent ook.' Piet Idzerda, een jongen uit een hogere klas, heeft dit
gezegd en de jongens bulderen van het lachen. Anton voelt zich verlamd van
ellende. De eerste schooldag verloopt in angst. Hij probeert te berekenen hoe
vaak Piet Idzerda per dag en per week hem 'Het Woord' zou kunnen toeroepen.'s
Avonds, achter zijn boeken, dringt het tot hem door wat er die ochtend gebeurd
is. Hij vraagt zich af of hij het zijn moeder zal vertellen. Hij gaat het
rijtje jongens na van wie hij iets te vrezen zal hebben: Jelle Mol, Kappie en
Wiskie, en Gerrit Bolhuis, die het overigens alleen maar over meiden heeft.
Vijf dagen later weet iedereen in de klas 'Het Woord'. Jelle Vos maakt er een
versje op en Anton heeft geen leven meer: schuw en omzichtig sluipt hij naar
school en weer naar huis. Het enige lichtpuntje op school is de leraar Greve.
Elk jaar vertelt hij de eerste klas het verhaal over zijn promotie. Anton
imiteert hem, maar wordt door de wiskundeleraar uitgescholden.Anton werkt
ijverig, maar van zijn beurten voor de klas brengt hij niets terecht. Hij is
doodsbang voor het woord. Het enige wat hij kan doen is keihard werken, zo hard
zelfs dat de zeven op zijn rapport het laagste cijfer is. Voor Frans krijgt hij
zelfs een tien. Hij denkt dat hierin zijn redding ligt: als hij bewondering
voor zijn cijfers afdwingt, zal hij veilig zijn voor 'Het Woord'. Mijnheer
Greve noemt hem 'naarstig', wat Anton een scheldwoord vindt, even erg als
'vent'.Jan Breedevoort legt beslag op Marie van den Boogaard. Anton blijft op
zijn tenen lopen en is zo gespannen dat het tot een uitbarsting komt. Hij vecht
met Piet Idzerda, die veel sterker is en hem behoorlijk toetakelt. Zijn moeder
schrijft een briefje aan de vader van Piet en hierom wordt hij op school weer
uitgelachen. Iedereen veracht hem en hij voelt zich buiten de groep
gesloten.Hij begint er slecht uit te zien. Zijn moeder vraagt hem of er soms
een meisje in het spel is.Anton begint zijn moeder te verachten. Dat wordt
alleen maar erger als zijn moeder aan een kennis een schoolfoto laat zien
waarop Anton staat zonder kin.
In de paasvakantie vindt hij een doos met foto's. Er is er eentje bij waar
Janke op staat, hun dienstmeisje van vroeger. Hij herinnert zich een erotisch
getint spelletje dat hij destijds met haar speelde. Als hij haar later, tijdens
een wandeling met zijn moeder, tegenkomt, is ze heel anders dan hij zich had
voorgesteld. Ze ziet er raar uit en heeft een vreemde stem. Ze heeft zelfs een
zoontje. Tussen de paasvakantie en de grote vakantie wordt 'Het Woord' nog 62
keer gezegd, maar er wordt niet gevochten.
TWEEDE DEEL: INA DAMMAN Ina Damman uit Driehuizen komt als nieuwe leerlinge op
de HBS. Ze is niet bang of verlegen,haar gezicht heeft een koele en onbewogen
uitdrukking. Haar broertjes Cor en Frans vliegen voor haar, eenvoudig omdat ze
nooit aan een weigering denkt. Ze staat onbeweeglijk bij de school en zo ziet
Anton haar.Piet Soer, die ook uit Driehuizen komt, regelt voor Anton een
ontmoeting met haar. Zij stemt erin toe dat hij haar elke dag naar de trein
brengt. Antons leven verandert. Hij voelt zich vrij en gelukkig en is zelfs
niet meer bang voor Jelle Mol. Elke avond schrijft hij in een 'Note
Book'precies op wat ze tegen elkaar hebben gezegd. Dat is bitter weinig. Hij
stuurt haar een eigengemaakte tekening ('Het molentje van Gabriël') als
verjaardagscadeau, waarvoor Ina hem de volgende dag bedankt. Ze wordt nu ook
wat spraakzamer. Iedereen weet nu van hun 'relatie'. De leraar Frans, Couvee,
vindt Ina een stuk marmer en zegt dit tegen Antons moeder.Horsting, de leraar
Duits, die altijd krijtjes de klas in gooit om onder de rokken van de meisjes
te kunnen kijken, zegt hem zelfs dat hij voor zijn gezondheid moet oppassen.
Anton wil dan een gezonde fietstocht met Ina gaan maken, maar eerst gaat hij in
Driehuizen kijken. Hij fietst langs haar huis, ziet haar staan, maar durft haar
niet te groeten. De maandag erna zegt Ina tegen Anton dat haar vader het niet
meer goed vindt dat hij haar wegbrengt.Een week later vindt ze het weer wel
goed. Het fietstochtje gaat niet door, maar later gaat Anton wel met haar
schaatsen. Ina is dan zelfs aardig tegen hem, maar als het begint te
dooien,'bevriest zij weer'.
Het hoogtepunt van het schooljaar voor Anton zou een fietstocht in mei met zijn
klas moeten worden. Anton zegt niet veel tegen Ina tijdens de tocht. Ina fietst
ongeïnteresseerd naast hem.De tocht wordt voor Anton een ramp als schooljongens
op de terugreis in de trein hem naar zijn eigen coupé jagen, zodat hij niet bij
Ina kan zitten. Pas als hij alleen terug naar huis fietst, vindt hij iets terug
van de 'ijle gelukzaligheid' die hem twee dagen lang heeft beheerst.Zo houdt
Anton zichzelf tevreden en gelukkig, maar daar komt abrupt een eind aan als Ina
haar vriendinnen smeekt bij haar te blijven, omdat anders 'die vervelende
jongen' er weer zal zijn.Max Mees en Jan Breedevoort vertellen dit op de kermis
door aan Anton. Hij vraagt aan Ina of dit waar is en als zij dit bevestigt,
belooft hij haar niet langer lastig te vallen.
DERDE DEEL: DE OVERWINNING In de derde klas verandert Anton. Hij is voortdurend
in de weer met seksuele praatjes en fantasieën. Hij denkt alleen nog maar aan
naakte vrouwen en zoekt in romannetjes de passages waarin wat 'gebeurt'. De
puistjes op zijn gezicht vindt hij vreselijk en hij veracht zichzelf. Toch
slaagt hij er langzaam in het beeld van Ina Damman weg te schuiven. Zijn vriend
Max Mees wordt verliefd op Dirkje, het dienstmeisje van de buren, en daardoor
begint Anton weer aan Janke te denken. Hij gaat zelfs naar het huis waar de
moeder van Janke woont. Hij blijft over haar fantaseren, maar weet niet wat hij
met zijn gevoelens aan moet.Op school zetten Arie van Ruiven en Jelle Mol de
klas op zijn kop. Als Max Mees wordt uitgescholden terwijl hij een beurt heeft
en zich daarover bij Greve beklaagt, besluit Greve geen les meer te geven. Vijf
weken lang zwijgt hij het hele lesuur. Max Mees weet hem over te halen de
lessen weer te hervatten. Max en Anton beloven de meester iedereen een pak
slaag te geven die de lessen durft te saboteren.Anton maakt zijn belofte waar
door Gabriëls in elkaar te slaan. Iedereen is hierdoor volkomen verbaasd en
Kappie biedt hem zelfs boksles aan. Anton voelt zich hierdoor gelukkig en
iedereen bekijkt hem met andere ogen. Marie van den Boogaard wordt verliefd op
hem. Jan Breedevoort,die vroeger met Marie ging, fantaseert allerlei verhalen
over haar met Horsting. Als hij ook nog vertelt dat Ina Damman weer
'scharrelt', wordt Anton vreselijk nijdig. Hij besluit verliefd te worden op
Marie. Maar als zij Anton tijdens de les met haar voet bewerkt, schaamt hij
zich.Op het jaarlijkse schoolreisje fietst hij nu met Marie, die honderduit
babbelt. Als ze in het bos wandelen en Marie haar uiterste best doet zijn
aandacht te trekken, weet hij opeens heel zeker dat hij altijd van Ina Damman
zal blijven houden. Hij zal niet naar haar toegaan, juist omdat hij van haar
houdt. Hij laat Marie tijdens de terugreis van de excursie aan haar lot over,
met de mededeling dat hij hoofdpijn heeft. Hij verlangt naar zijn 'Note Book',
waarin hij zal schrijven: '20 juni. Terug.' Hij zal trouw blijven 'aan iets dat
hij verloren had, - aan iets dat hij nooit had bezeten'.
De onvergetelijke Ina Damman
RECENSIE Het boek
‘Terug tot Ina Damman’ geschreven door Simon Vestdijk was geschreven tientallen
jaren terug, maar het verhaal is voor de mensen tegenwoordig nog steeds
herkenbaar. Er wordt beschreven dat er een verschil is tussen het idee ‘Liefde’
en ‘echt liefde’ dat voor sommige nog onbekend is; zeker voor middelbare
scholieren.
Verliefd
worden op het idee dat jezelf hebt gecreëerd van mensen; daar gaat het allemaal
om in dit boek. Over hoe een jongen zo teruggetrokken en angstig zich
verschuilt in een wereld aan het einde van de tunnel om alle pijnlijke
gebeurtenissen te vergeten. Desondanks bouwt dat zich weer op als een angst.
Iets waarvan je houd kun je verliezen. Het begint met de angst Ina te verliezen
en eindigt met het feit dat het idee van zijn ware liefde zo diep ligt dat hij
er niet overheen komt.
Het boek
bestaat uit drie delen waaronder het eerste deel waarbij de Anton’s tijd op het
HBS wordt beschreven. Gebeurtenissen zoals pesterijen die hem gedreven hebben
om zich te focussen op school en andere gebeurtenissen die dit aanvullen
beschrijven het eerste deel. Dan begint het allemaal. Ina Damman, het nieuwe
meisje op school, waar Anton stapelverliefd op wordt. Het blijkt alleen dat het
geen liefde is. De pesterijen en alle mensen die hem neer hebben gehaald hebben
zo’n impact om hem gehad dat hij streefde naar liefde, naar het idee van
liefde. Hij durfde haar niet aan te spreken; bang dat ze hem zal afwijzen
begint hij fantasieën te ontwikkelen in zijn hoofd. Hij noteert de keren dat ze
naar hem kijkt, hij fietst met haar mee naar huis enz. Ongeacht wat ze over hem
denkt is zij het meisje voor hem.
De reden
waarom ik voor dit boek heb gekozen is omdat ik erg geïnteresseerd ben in het
brein waaronder persoonlijkheid en emoties. Het is duidelijk dat een dergelijke
obsessie moeilijk kan voortkomen uit een gezond persoon. Zijn zwakke brein en
de trauma (de pesterijen etc.) hebben ertoe geleid dat hij naar acceptatie
streefde en als niemand hem het geeft neemt hij de touwtjes zelf in handen en
creëert hij ze zelf. Nadat hij probeerde opnieuw te beginnen en acceptatie had
verkregen van zijn medeklasgenoten kon hij zijn creatie niet vergeten. Hij had
er zo veel emotionele waarde aangehecht dat hij niet verder kon. Hij wilde
vooruit maar kon niet anders als zich ‘Terug
tot Ina Damman’ te keren.
Kortom ik
vond het boek erg interessant en ik raad iedereen aan het boek te lezen.
